قبل از اینکه به موضوع تخریب بافت تاریخی شیراز بپردازیم، خوب است تعریفی از بافت تاریخی داشته باشیم. شناخت بافت‌های ارزشمند تاریخی در ایران به ما کمک می‌کند تا برای بازطراحی، مرمت و اجرا و حتی نوسازی بافت‌های تاریخی فکرشده‌تر عمل کنیم.
پروژه‌های خانه تراب که به صورت اصولی طراحی، مرمت و اجرا شده‌اند را مشاهده کنید.
تعریف بافت تاریخی و لزوم شناخت آن
بافت تاریخی به عنوان محیطی تعریف می‌شود که در آن چیزی اتفاق می‌افتد. این ویژگی‌ها به موضوع شما معنی می‌دهد. ویژگی‌هایی مانند هنجارهای اجتماعی به شما کمک می‌کند تا بفهمید چرا یک موضوع مهم است. بافت تاریخی شامل تأثیرات اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و سیاسی است که منابع اولیه شما را شکل می‌دهد.
پژوهش در باره بافت‌های تاریخی
پژوهش‌ها با استفاده از مطالعات کتابخانه‌ای و بررسی‌های میدانی در بافت یک شهر و منطقه تاریخی و فرهنگی کهن به منظور بررسی و کاوش مکان‌های تاریخی و نشانه‌های بازآفرینی و نوسازی در بافت شهر باستانی و پس از تحلیل فضای جمع‌آوری‌شده، کاربردی است. داده‌های موجود برای شناسایی مجموعه ای از بناهای تاریخی ارزشمند در محدوده تاریخی شیراز در قالب موضوعی و در نهایت پیشنهاد احیای یک تحول تاریخی و ارائه راهکارهایی در زمینه طراحی و گردشگری پایدار است.
هدف از تخریب بافت ارزشمند شیراز چیست؟
شناسایی بافت تاریخی
زمینه تاریخی به شما کمک می‌کند تا موضوع خود را به طور کامل درک کنید. هنگام تجزیه و تحلیل یک متن، زمینه تاریخی به شما کمک می‌کند تا بفهمید یک متن چگونه و چرا نوشته شده است. زمینه تاریخی به شما کمک می‌کند تا تأثیرات کلیدی را هنگام توضیح یک مفهوم یا رویداد شناسایی کنید.
موضوعی که بیش از هر چیز در طراحی و شهرسازی عصر حاضر مغفول مانده است، فضاها و بناهای تاریخی در بافت شهرهای باستانی ارزشمند هستند. ساختمان‌ها و فضاهای شهری برای افرادی که در آنها زندگی می‌کنند طراحی و سازماندهی می‌شوند. شخصیت‌ها و روحیات انسانی در یک فضا رشد می‌کنند و متقابلاً تحت تأثیر محیط خود قرار می‌گیرند.
در بافت تاریخی شهر، مکان‌ها و فضاهای مهمی وجود دارد که با گذشت زمان، ارزش آنها به دلیل رشد بی‌رویه برج‌ها و بناهای ساخت‌وساز شهری در اذهان مردم رو به افول بوده است، اگرچه می‌توان از آنها به‌عنوان عناصر مؤثر در گردشگری شهری پایدار استفاده کرد. در برخی موارد بناهای ارزشمندی به صورت تک و پراکنده در بافت تاریخی موجود است. اما گاهی اوقات زنجیره‌ای تشکیل می‌دهند و به موزه و مجموعه تبدیل می‌شوند. یک نگاه حرفه‌ای می‌تواند کاوش در این فضاها و پرداخت هزینه برای طراحی و برنامه‌ریزی برای آنها باشد.
زمزمه تخریب بافت تاریخی شیراز از سال ۱۳۹۷
در سال ۱۳۹۷ در نشستی که به دعوت جناب آقای رئیسی در مشهد برگزار شد، گریزی به بافت تاریخی شیراز زده شد. در آن نشست مهندس سیدهادی رضوی مدیرعامل خانه تراب مطلبی را عنوان نموده‌اند:
«اگر آنچه در حرم شاه‌چراغ اتفاق افتاد، نمونه یک توسعه علمی و تاریخی است، پس ما هر کاری را در هر توسعه‌ای می‌توانیم انجام دهیم؛ زیرا هیچ اقدامی، غیرقانونی و غیرعقلانی و غیرانسانی نیست مگر اینکه در این توسعه انجام شده‌است.
برای دوستانی که مصداق می‌خواهند: خانه همتی به شماره ثبت ملی ٨٩٩٩ و خانه مصروفی به شماره ثبت ملی ١۵٣٢۶ در عین سلامت کامل، تخریب شد و به عنوان سرای هنر توسط دکتر علی‌آبادی طراحی شد و درحال حاضر رستوران صوفی است.
آنچه که نمونه تخریب پس از انقلاب به عنوان گسترده‌ترین تخریب انسانی، عقلانی و علمی ایران زمین است، نه از نگاه میراثی، که از هر نوع نگاهی تخصصی است. ….سهم مشاور، اگر در تشویق این طرح هست، در تمامی فاجعه‌های این طرح هم هست.»